H συζήτηση στο γαλλικό debate ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, επειδή υπήρχαν δύο διαφορετικές προσεγγίσεις, δύο διαφορετικές σχολές. Είναι τόσο σημαντικό και τόσο δημοκρατικά ευχάριστο να υπάρχουν δύο εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους σχέδια.
Αν υπάρχουν σημεία που έχουν να κάνουν με την επικοινωνία, ο κ. Μακρόν εμφανίστηκε αρκετά πιο νευρικός, ειδικά την τελευταία ώρα. Όσον αφορά θέματα εικόνας του κ. Μακρόν τον τελευταίο καιρό, προσωπικά έχω αρκετά μπερδευτεί από τις συμβουλές φίλων ή/και συναδέλφων επικοινωνιολόγων.
Διαβάζουμε τις ίδιες γενικές έρευνες που είναι γνωστές στο κοινό, αλλά έχουμε διαφορετικές προσλαμβάνουσες όσον αφορά ειδικές έρευνες. Μπορεί οι τελευταίες να δικαιολογούν άλλες στρατηγικές. Ωστόσο, είτε στην περίπτωση του Εμανουέλ Μακρόν κατά τη διάρκεια της καμπάνιας του, που κορυφώθηκε στο χθεσινό debate, είτε για παράδειγμα στη χθεσινή επιλογή για τηλεοπτικό μήνυμα σχετικά με την αύξηση του κατώτατου μισθού από τον κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, υπάρχουν επιλογές των πολιτικών προσώπων που δεν ακολουθούν την πρακτική λογική. Μπορεί να είναι θέμα κούρασης των συνεργατών, μπορεί να είναι έλλειψη ιδεών, πάντως όσον αφορά στην εικόνα τον τελευταίο καιρό κοινό σημείο των δύο ανδρών είναι μια βιασύνη στις επιλογές.
Στην περίπτωση του κ. Μακρόν η χθεσινή του εικόνα δεν είναι απόλυτα κατανοητή με βάση την αδιαμφισβήτητη πρόοδο του στις δημοσκοπήσεις. Ήταν το φαβορί. Είναι το φαβορί. Παραμένει το φαβορί και μετά το debate. Ωστόσο, χθες δεν είχε καλή εικόνα παρά ίσως μόνο στο σημείο της πίεσης που άσκησε απέναντι στα δάνεια που έχει λάβει η Μαρίν Λεπέν από ρωσική τράπεζα και στο θέμα της οικολογίας. Διότι η νευρικότητα έφερε και τάσεις διακοπών ή/και προσβολών απέναντι στη συνομιλήτρια του, γεγονός που δεν είναι σίγουρο αν άρεσε (και προσωπικά περιμένω με επαγγελματική ανυπομονησία τις έρευνες σχετικά με την εικόνα του στις γυναίκες πριν από και μετά το συγκεκριμένο debate).
Ωστόσο χθες η ουσία δεν ήταν η εικόνα. Η ουσία ήταν η πολιτική. Κι εκεί τα πράγματα ήταν τόσο ξεκάθαρα όσο δεν μπορεί κανείς να φανταστεί, αν δεν έχει δει τη συζήτηση. Ο Εμανουέλ Μακρόν εμφανίστηκε ευρωπαϊστής κι υπηρέτησε πιστά την ιδέα ότι μπορεί ο ίδιος να είναι όχι μόνο ο Ηγέτης της Γαλλίας αλλά ο Ηγέτης της Ευρώπης. Με σεβασμό στη γαλλική του κληρονομιά, με σχέδιο για την Γαλλία και με πεποίθηση ότι η πρόοδος της Γαλλίας είναι παράλληλη, αν όχι συνυφασμένη, με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Μαρίν Λεπέν δεν είχε σχεδόν καμία σχέση με την Λεπέν του Débat του 2017. Κι αναφέρομαι στην πολιτική, όχι στην επικοινωνία. Προσωπικά το βρήκα εντυπωσιακό. Διότι με αρκετά σημεία που εμείς εδώ θα λέγαμε ότι περιγράφουν τη λέξη “λαϊκισμός”, με σταθερά σημεία που αποτελούν τη βάση της πολιτικής της αντίληψης, με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα το μεταναστευτικό, είχε μια σαφή, εμπεριστατωμένη άποψη. Με στοιχεία που ξαφνικά έχουν κοινά χαρακτηριστικά με άλλες πολιτικές άλλων χωρών. Κι εγώ ο ίδιος αιφνιδιάστηκα όταν ακούγοντας τη Λεπέν στη Γαλλία συλλογίστηκα ότι έχουμε πια στην Ευρώπη το μετασυστημικό κίνημα του Ντόναλντ Τράμπ.
Η Μαρίν Λεπέν δεν αρνείται την ύπαρξη συστήματος, αλλά θέλει ένα σύστημα μετά το σύστημα. Όχι να βρει τρόπο εφαρμογής του παγκόσμιου συστήματος στην Γαλλία. Ένα σύστημα γαλλικό με παγκόσμια απόβλεψη και όχι ένα παγκόσμιο στη γαλλική εκδοχή του. Μια Λεπέν που μιλάει απλά -ή και απλουστευτικά- για τον απλό άνθρωπο, παρότι ο κόσμος μας είναι πολύπλοκος.
Μένει να φανεί αν η εξέλιξη της Μαρίν Λεπέν θα σημαίνει και πολιτική κληρονομιά. Δεν είναι σίγουρο. Δεν είναι ίσως κι αρεστό. Υπάρχουν σημειολογικά στοιχεία που προσωπικά με τρομάζουν. Αλλά είναι μια πολιτική άποψη που υπάρχει, που είναι εδώ, που αποκτά ιδεολογικά και ρεαλιστικά χαρακτηριστικά. Κι αποκτά ψήφους και υποστηρικτές. Οφείλουμε τη συγκεκριμένη πραγματικότητα να τη δούμε πλέον διαφορετικά, προσεκτικά. Δεν είναι θέμα προόδου ή συντήρησης. Είναι καθαρά θέμα ιδεών.
